Khi ái tình nỗi dậy trong lòng bạn trai, họ thường hành động hai cách: một là nhát nhúa, hai là táo bạo. Họ không tưởng tượng được mình kết duyên vơí một người mà mình không cho là chim sa cá lặn. Chúng tôi ước ao bạn thi hành đức thận trọng trong việc lựa chọn bạn trăm năm đó.
Vì các công tác gia đình, xã hội đòi nhiều sự thông minh, cương quyết, sự hăng hái, sự tưởng tượng và ký ức nên cơ cấu tâm lý bạn trai cũng được Đấng quan phòng sáng tạo cách chuyên biệt. Bạn thấy họ sẽ hết yêu một bạn gái khi kẻ ấy tàn sắc Tây Thi, mất giọng oanh vàng, có da mặt bị rỗ vì lên trái, hàm răng sún vì một rủi ro nào đó. Cậu đang ý thức cái hơn của mình đó.
Ơû chợ có múa lân, gánh hát, bạn trai vẫn vác bộ mặt hề của mình đi coi cách vô tư. Vả lại lố bịch quá có lợi gì. Các cực khổ nhỏ mọn mà họ chịu bây giờ gợi lại cho họ những hy sinh, nhất là hy sinh thầm kín của người bạn trăm năm:
Đọc hạnh các thánh công giáo, gương danh nhân thế giới ta thấy bao nhiêu gương người nam tỏ ra có ý chí phi thường nhất là khi ý chí ấy được đượm ơn thánh của Thượng đế. Nhưng nam thanh ấy không để nó hướng về một người nữ. họ tự nhiên để ý đến đứctính .
Có lúc họ hăng hái, yêu đời lắm. Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Thiếu gì cậu thay đồ một cách tự nhiên trước mặt một chị ruột hay một chị dâu.
Muốn chương trình tình yêu của mình được tiếp hành, tạo hóa truyền thống ái tình trong tâm hồn con người. Nếu bước vào những chủng viện hay nam tu viện công giáo rồi tưởng tượng một tâm hồn bạn trai vô tín ngưỡng sai lạc với một tâm hồn bạn trai tĩnh tu ta thấy có bao nhiêu khác nhau. Họ cười nhạo thầy giáo nếu thầy giáo không cho họ viết thư tình.
Vài bữa chải rẽ một mé. Đừng để các tâm hồn ấy làm Voltaire mà chuyển họ thành những Curé d'ars. Họ tróc lưỡi, trợn mắt.
Họ không như một số bạn gái đi hờn mát, giận chuyện chân tóc kẻ tơ. Nếu gặp người khác phái phải hết sức thận trọng. Nhưng đ àn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau.
Người bạn gái đồng niên với họ nói thì liếm môi, bẻ miệng, ngả đầu, mắt như thăm dò, tướng diện gò bó. Người bạn gái muốn chọn đá thử vàng để xây dựng tổ uyên ương nên biết góc cạnh tâm lý ấy của bạn trai. Nguyên nhân khiến bạn trai giống bạn gái ở chỗ hay mâu thuẩn là tinh thần non nớt.
Còn một chục bánh xèo, vài đòn bánh tét, bạn trai có kẻ ăn như không là chuyện thường. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên. Ái tình của họ cũng cuồng bạo, khắt khe nhưng cách chung ít tế nhị.