Tại sao sau lúc họ đóng vai trò thế Thượng đế gieo một mầm sống rồi họ không can thiệp gì hết vào sự lớn lên về thể xác của đứa con mà về sau họ tha thiết yêu con? Trả lời câu hỏi nầy phải chạy đến tình yêu và nhất là lương tâm. Nếu thấy ai bất phục mình thì bất mãn, ghét đời, oán người. Chúng ta nói cái bản chất thuần túy của nó.
Tôi ngồi chơi trước cửa gia đình, tôi đi đến trường, tôi vô lớp, tôi đi phố, tôi ở công sở, tôi về thôn quê, tôi lên thị thành, tôi ở nước nhà, tôi sang ngoại quốc, tôi, thưa em, đã gặp bao nhiêu bóng chim xanh đáp cạnh cửa vườn lòng đầy gió dịu yêu đương của tôi. Bạn trai lúc lên 7, lúc người ta gọi là có tuổi khôn, lúc ấy bạn trai có tinh thần đơn sơ lắm, bạn trai không vâng lời cha mẹ luôn đâu, nhưng cách chung ở tuổi nầy thì hay bịa, có thể là gạt. Khi nào học được những cách lý luận họ thích sử dụng.
Không chuyện phiêu của Quả dưa đỏ đầy tưởng tượng của các tiểu thuyết của Jules Vernes nào mà làm cho họ mơ mộng được. Tâm hồn họ không để họ sống trong hiện tại mà xô đẩy họ vào những mơ tưởng đâu đâu. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng.
Tim chóng lớn hơn lồng ngực nên vì đó có nhiều bạn trai từ 17, 18 tuổi to con mà mặt hơi tái vì thường bị mệt do trái tim ít tự do hoạt động trong lồng ngực nẩy nở không kịp. Bạn trai muốn nói chuyện với bạn gái, mà không có cơ hội, lý do hay bị phản đối nên phương thế vớt vát là chọc ghẹo. Phải cải tổ toàn thể lối sinh hoạt hiện tại để gia đình phong phú hơn, vẻ vang hơn.
Nhiều ông chồng bị tiếng sợ vợ không phải hoàn toàn bạc nhược, mà tại sợ cãi lộn, đánh lộn bị nhục cả gia đình. Được ai mách tin cũng như lượm được tài liệu nào chắc chắn, biết được mình đã sống trong tình yêu giả dối của bạn mình thì bạn trai quyết chết sống không yêu bạn mình nữa. Hình như lý do nầy đang để ý nhất là người mẹ có nhiều nguyên nhân yêu mến con hơn người cha.
Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai. Khi tuổi dậy thì đến, Tạo hóa cho người nam người nữ tự nhiên yêu mến nhau. Họ thích trật tự và sạch sẽ lắm.
Người lớn xung quanh họ thì đua xa xí thì họ cũng đấu tranh lảng tiêu. Nó là một việc cao cả, cao siêu thiện mỹ lắm con nhưng nếu nói sái mùa, cho kẻ không cần nghe, dư thừa và nói với ác ýnó sẽ thành khả ố. Không biết phải tạitính tỷ mỷ, nhỏ mọn mà con người lỡ thời kén chọn không được bạn trăm năm chăng.
Nhà giáo dục nên lưu tâm huấn luyện riêng cho họ về vấn đề nầy. Về già thì lòng họ teo héo lại. Trong cuộc sống xã hội, khó tính chuyện gì với họ dứt khoát, thành công lắm.
Có thể họ nói xấu về đời tư, về các tổ chức của bè bạn, của thượng cấp, hạ cấp một cách trống trải, không dè dặt giữa đám đông. Đừng mong ở họ đức tế nhị, sự giao cảm của tâm hồn, vẻ đẹp của trầm tĩnh. Tất cả những nhận xét trên nói đến xu hướng ái tình thuần túy nhất của bạn trai.
Không sợ ai hẳn đâu, mà tim hay hồi hộp. Ai có nhúng tay vào việc giáo dục tất có những kinh nghiệm nầy là dặn điều gì cho mấy cậu trai phải hai ba lần. Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách.