Đa số các sách vở truyền đạt tri thức và hướng dẫn chúng ta đều có chứa lập luận. Bước tiếp theo, bạn phải hỏi xem liệu tác giả có sử dụng ngôn ngữ nào đặc biệt không. Đó chỉ là những công cụ logic, không phải công cụ thơ ca.
Nhưng nhược điểm của xu hướng trên là nó bỏ quên những độc giả thông minh. Nó lọc bỏ những gì nó cho là không thực tế, không thật. Các tác giả như Galileo, Newton và Darwin đều mong muốn các nhà chuyên môn trong cùng lĩnh vực đọc các tác phẩm của mình.
Không phải lúc nào bạn cũng tự mình tìm ra sự thống nhất trong nội dung một cuốn sách. Chỉ có người từng trải qua tình huống như vậy mới có thể làm được. Tốt nhất là hãy nỗ lực hết mình trước khi tìm kiếm sự trợ giúp từ bên ngoài.
Nhận diện những từ quan trọng chỉ là bước khởi đầu giúp bạn xác định các phần cần đặc biệt lưu ý trong văn bản. Tuy nhiên phần này khá dài, trong khi sự thống nhất về nội dung cuốn sách có thể tóm gọn bằng vài dòng dưới đây: Và nếu những điều đó đã xảy ra thì chúng cũng có thể được lặp lại hoặc bị né tránh.
Có sự khác biệt lớn giữa loại sách cung cấp kiến thức và các tác phẩm thi ca, tiểu thuyết. Khi tác giả thuyết phục được bạn rằng kết quả ông ta đưa ra là đáng coi trọng, và bạn tin những phương tiện tác giả đề xuất có thể dùng để đạt được kết quả đó thì bạn sẽ khó từ chối hành động theo cách tác giả mong muốn. Khi thiếu những kiến thức cần thiết, chúng ta không thể giải quyết được những vấn đề nhất định, hoặc không thể chứng minh cho các kết luận nhất định.
Còn những người mới đọc sách có thể hoàn thành một phần việc ở hai giai đoạn đầu ngay từ quá trình đọc kiểm soát có hiệu quả. Có lẽ cũng đúng nếu nói rằng khi đọc để lấy thông tin hoặc giải trí, bạn sẽ ít phải suy nghĩ hơn so với người đọc để khám phá một cái gì đó. Đây là giai đoạn thứ ba trong quá trình đọc phân tích, và cũng có những quy tắc tương tự hai giai đoạn trước.
Những gì ban đầu bạn làm còn rất lúng túng thì sau khi luyện tập, bạn có thể làm một cách tự động, hay làm theo bản năng như thể bạn sinh ra để làm việc đó, tự nhiên như việc đi lại hay ăn uống. Những nhân vật của anh ta sử dụng từ ngữ mà chúng ta vẫn thường dùng, nếu không thì ta sẽ không tin họ. Loại tiểu sử này không viết về những người đang sống.
Độc giả không chỉ đơn giản đi theo lập luận của tác giả mà phải đối diện với chúng để đi đến sự đồng ý hay bất đồng với tác giả. Nói đơn giản là trẻ đã đủ trưởng thành để có thể học trung học phổ thông. Ta phải biết họ là ai, và làm cách nào để học hỏi họ.
Nhưng người ta không thể hiểu nó nếu chỉ nhìn nó qua con mắt của một người hay một phía hoặc một nhóm sử gia lý thuyết đương đại. Tuy nhiên, có một điểm khác biệt quan trọng. Tuy nhiên, bạn không nên nóng vội kết luận ngay vì có thể lỗi là do bạn chứ không phải là cuốn sách.
Đa số các sách vở truyền đạt tri thức và hướng dẫn chúng ta đều có chứa lập luận. Không chỉ nhà thơ hiện đại mới khó đọc. Tác giả Galileo trong tác phẩm Two New Sciences (Hai ngành khoa học mới) đã nói về việc minh hoạ bằng các kết luận thử nghiệm rút ra từ phương pháp chứng minh kiểu toán học.