Và để làm điều này, trước hết chúng ta phải hiểu rõ niềm tin là gì và nó được hình thành như thế nào. Bài học quan trọng nhất chúng ta học được nơi đời sống là cái gì đem lại niềm vui và cái gì đem đến nỗi đau. Khi ông đã xong tiến trình nêu những câu hỏi này, những phạm nhân trẻ đã thay đổi hẳn những nguyên tắc cơ bản của họ.
Có thể ở một buổi tiệc người kia nói đùa một câu làm bạn khó chịu và bạn nghĩ lẽ ra họ không nên nói. Biết được danh sách các giá trị của mình giúp tôi đi đúng đường và sống phù hợp với những gì tôi coi là quan trọng nhất trong đời. Bí quyết để hiểu con người là tìm hiểu Hệ thống chủ đạo của họ để bạn có thể trân trọng cách suy nghĩ hệ thống và cá nhân của họ.
Mục đích của bài luyện tập hôm nay đơn giản thôi: làm cho bạn ý thức về các mẫu cảm xúc hiện có của bạn và giúp bạn sử dụng tối đa các kỹ năng trên đây khi cần để bảo đảm hình thành định mệnh cảm xúc của bạn mỗi ngày. Rồi tôi đã tự hỏi một câu hỏi hoàn toàn mới, "Tôi phải loại khỏi danh sách những giá trị nào để có thể đạt được định mệnh tối hậu của mình?" Tôi bắt đầu nhận ra rằng vì mình luôn luôn để ý làm sao để có được tự do, nên tôi đã đánh mất sự tự do tôi đã có. Hãy viết thật nhanh - cho ngòi bút của bạn tự do tuôn trào, cứ viết.
Hãy lập những tiêu chuẩn có thể giúp bạn rất dễ cảm thấy hài lòng và rất khó cảm thấy đau khổ. Những bài học của kinh nghiệm là gì? Đó là mọi kinh nghiệm trong đời sống của bạn - tất cả những cái anh đã thấy, nghe, sờ, nếm và ngửi thấy. Những niềm tin này chỉ ảnh hưởng đến bạn trong một lãnh vực đặc biệt của đời bạn: các giao tiếp ứng xử với người bạn này.
Hãy nhớ rằng mọi quyết định đều kéo theo hậu quả và nếu chúng ta không hiểu biết ảnh hưởng dài hạn đối với hành tinh của chúng ta, chúng ta sẽ làm những quyết định sai lầm. Nếu một người nữ tu đơn sơ như mẹ Têresa Calcutta, đơn sơ, nghèo nàn không có của cải gì ngoài đức tin và lòng tận tụy của bà, đã có thể đem lợi ích đến cho biết bao nhiêu người nghèo khổ, thì chắc chắn bạn cũng như tôi đều có thể đối diện với những thách đố chúng ta gặp hàng ngày. Cuối cùng bạn thốt lên, "thế là quá đủ rồi!" và bạn có quyết định.
Tôi tin rằng các cảm xúc mạnh nhất là những cách diễn tả khác nhau về lòng yêu thương. Thế nhưng, bạn đã có bao giờ kinh nghiệm rằng một việc bạn cứ trì hoãn hết ngày này sang ngày khác, bỗng dưng bạn cảm thấy ép buộc phải làm, phải làm xong không? Chuyện gì đã xảy ra? Lúc đó bạn đã thay đổi cách đánh giá của bạn về cái khổ và cái sướng. Một người nói rằng anh ta thực sự muốn bỏ thói quen ăn quá nhiều chocolate, nhưng tôi thấy rõ là anh ta cảm thấy rất sung sướng khi nhận mình là một "tay ghiền chocolate".
Chúng ta học được điều gì qua những thí dụ trên đây? Đơn giản là điều này:Nếu chúng ta liên kết sự đau đớn to lớn với bất kỳ mẫu ứng xử hay cảm xúc này, chúng ta sẽ tránh chiều theo nó bằng bất cứ giá nào. Ví dụ, một chuyện xãy ra đã được báo the Wall Street Journal thuật lại. Họ muốn tìm kiếm người nào có thể làm cho họ hài lòng.
Tôi nghĩ thầm, "Nguyên tắc của anh lạ đấy. Nó cho thấy anh không làm chủ được đời mình và vì đối với Fran, làm chủ cuộc đời là điều có giá trị cao nhất và là tiêu chuẩn tuyệt đối mà anh không thể hủy bỏ. Tôi kinh sợ vì cuộc tấn công man rợ đã đành, nhưng nhất là vì những kẻ tấn công còn đang ở lứa tuổi vị thành niên.
Nhưng làm sao Einstein, một học sinh không học hết trung học, lại đã trở thành một nhà tư tưởng thực sự vĩ đại của thế giới? Chắc chắn là vì ông đã hỏi những câu hỏi được hình thành một cách tuyệt vời. Nếu bạn lặp đi lặp lại sự chọn lựa tích cực mới mẻ này với một mức độ cảm xúc mãnh liệt, bạn sẽ tạo được một con đường mới và nó sẽ tiếp tục trở thành một đại lộ đưa bạn tới kết quả rồi trở thành một phần của lối ứng xử thường xuyên của bạn. Tôi nhận ta đó là sự say mê của mình.
Những giá trị mục đích làm cho bạn sung mãn, làm cho đời sống bạn phong phú và thỏa mãn. Hiểu được Hệ thống chủ đạo của người khác sẽ cho phép bạn hiểu trực tiếp bản chất của một người, dù người đó là vợ, chồng, con cái, người chủ hay người đối tác kinh doanh của bạn, ngay cả những người bạn gặp hằng ngày. Việc tăng thu nhập phải gắn liền với tăng giá trị và chúng ta có thể dễ dàng tăng giá trị của mình nếu chúng ta chịu khó học hỏi và gia tăng khả năng của mình.