Hỡi bạn trai, quý báu lắm, tâm hồn hăng hái của bạn. Còn bạn có một người bạn, đồng niên, sau buổi dậy thì cũng có tình yêu nồng nhiệt như bạn. Có hạng nam thanh khi gió tình về xao động vườn lòng quan niệm một người vợ đơn sơ thuộc giai cấp của họ.
Nó mổ xẻ việc ác mà cũng cắt xén được chuyện thiện: hãy lợi dụng nó chớ đừng để nó chỉ huy mình. Thưa bạn đọc, chắc bạn không kể gì văn đẹp hay không mà chắc chắn là bạn ngán cái éo le của chữ tình. Đi đâu cũng ngâm lên những câu ca tình tứ.
Tôi thấy lời phê phán nầy gắt quá. Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. Con người bạn trai mà bạn đã nhận thấy những nét kỳ biệt, mà bạn đã tìm hiểu đời sống sinh lý, tinh thần, tình cảm, con người ấy là một đời sống xã hội thế nào? Dưới đây chúng ta lần lượt giải đáp câu hỏi ấy.
Nếu bạn chưa làm hiệu trưởng, chưa làm nhà giáo, xin bạn bước vô trung học đường để đừng trách tôi nói lố. Hễ ta dạy lạc chương trình, họ đứng lên dạy chúng ta một lúc rồi ngồi xuống cho ta dạy lại. Vì lẽ đó người ta thấy sự tâm giao thạnh hành trong giới đầu xanh nhất ở những tổ chức mà bạn hay bạn gái lưu trú.
Ai không mừng khi thấy ở nhiều quốc gia và cách riêng ở Việt Nam có những cổ xúy cho phong trào thanh niên. Song cách chung họ phơi trãi những nỗi khổ tâm. Họ tráo trở lời nói, nói qua nói lại, khi phủ nhận, khi quả quyết, khi hồ nghi, khi tán thành, khi đả đảo.
Có điều là họ nghi kỵ lòng tốt thế nhân. Họ coi thường những tập quán đạo đức mà họ làm rất chu đáo lúc ấu trĩ. Khuyết điểm nầy nếu không được đề phòng có thể làm hại cho suốt đời bạn trai, mấy lúc họ hăng say nông nỗi như vậy, họ quyết định về tương lai họ thì sao.
Mặt họ hình như bị đổi dạng, hơi sần và các mụn cám, mụn cồi, mụn bọc nữa, thi đua mọc lên. Mấy tháng được họ mặc áo sơ mi thông thường, nay họ mặc rộng như bồng bột, bao nhiếm hay mặc châït rất châït bó thân tựïa đòn bánh tét. Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà.
Tật ích kỷ nầy có thể đi đến chỗ quá lố, tàn nhẫn. Cả hai đều rất đa tình nhưng chất đa tình có một vài nét khác nhau. Bạn trai yêu bạn trăm năm vì nhan sắc thấy bạn mình có những tật xấu như láo ăn, thèo lẻo, giả dối, bạn trai tuy không nói ra nhưng không bằng lòng.
Ngay trong lãnh vực ái tình, người ta đừng tưởng người bạn trai không biết trọng danh dự. Phải nhận chân giá trị mình. Thanh niên không trong sạch thì thanh niên làm sao chắc khỏi khả ố.
Đấy cũng tại bản năng tình ái. Nhưng nguyên nhân là tại trong đường gân thớ thịt của họ có khuynh hướng thông truyền nòi giống, khuynh hướng mà tạo hóa khiến họ có. Tôi gặp nhiều bạn hay quạu quọ, ít giao thiệp với bạn trai khác, ngay lúc họ mới ngủ trưa dậy mà có bạn gái đến thăm họ, họ cũng niềm nở cười, coi ngỡ ngàng, khô khan mà vẫn cười.