Khi bạn nghĩ cách để trả thù tức là bạn đã tự làm mình đau đớn hơn là làm đau đớn kẻ bạn định tâm hại. Ý thơ có vẻ mới lắm, phải không bạn? Vậy mà câu đó thi hào Horace đã viết 30 năm trước Thiên Chúa giáng sinh đấy. Vì chẳng may, đời lại không giản dị thế đâu.
Vì vậy, ba tôi sống thêm 42 năm nữa, cho đến năm 1941, thọ được 89 tuổi. Tôi dự hàng chục cuộc hội họp và quyên tiền giúp hội Hồng thập tự. Chắc chắn chúng ta chỉ có thể hành động để sửa đổi kết quả của một sự kiện đã xảy ra từ 180 giây đồng hồ trước, nhưng chúng ta không có cách gì thay đổi được một sự đã xảy ra rồi.
Ông chủ của bạn muốn bạn yêu nghề, để ông thâu được nhiều tiền hơn. Biết bạn nghĩ điều gì, tôi sẽ đoán được bạn ra sao. Đây là nguyên nhân thứ nhất:
Sao tôi không noi gương ông già Walt Whitman mà thản nhiên như loài cây, loài thú trước những cảnh tối tăm, đói lạnh, dông tố? Haney tự cứu mạng mình thì bạn cũng có thể nhờ nó mà giải quyết được ít nhiều lo lắng của bạn, phải chăng? Cũng có thể nó giải quyết cho bạn một vài vấn đề khác mà từ trước bạn cho rằng không có cách nào giải quyết được, biết đâu chừng? Đứa gái chỉ tôi nói: "Không biết có phải ông già Nô-en mang cô này lại không?" Thấy tôi ngửng đầu mở mắt, cả hai đứa đều sợ.
Và đây là đoạn kết của câu chuyện. Kẻ nào ghi vào đầu thực lý này sẽ không bao giờ nổi nóng với ai, và sẽ không oán trách, không thoá mạ, không ghét bỏ một người nào hết". Nhưng khi vết thương đã lành tôi không còn nghĩ chút xíu gì tới bàn tay cụt một ngón của tôi hết.
Sau, tôi tìm đến ông và yêu cầu ông thuật đời tư cho tôi nghe. Suốt đời ông ta không bao giờ được ngủ trọn đêm! Chúng ta không thể sống trong cả hai cái vô tận đó được, dù chỉ là trong một phần giây.
Thiệt là lạ lùng, trong hai tuần lễ, tôi kể ra được 242 công việc sửa chữa phải làm. Nào: "còn hòng gì, còn trầy da tróc vẩy làm gì nữa", nào: "thế là hết hy vọng". Về sau chàng lại được Anh hoàng phong tước và khi mất người ta viết hai cuốn sách dày 1.
000 người mới có một người như bạn! Bà Stapleton nói với tôi rằng phần đông đàn ông hay đàn bà cũng vậy, lại nhờ bà làm cố vấn về vấn đề tài chánh, đều kể hàng giờ các món chi tiêu bao nhiêu để cho bà chép - rồi khi thấy kết quả bà dã ghi trên giấy, họ la lên: "À! Vậy ra tiền tôi đi theo cái ngả đó sao?". Sau tôi vào trường Trung học, rồi ngày qua tháng lại, quan niệm của tôi dần dần thay đổi. Chúng ôi mời bệnh nhân đến đây để họ có dịp bày tỏ những buồn phiền của họ, cho đến khi họ thấy tâm thần nhẹ đi thì thôi.
Như thế có phải là tôi khuyên bạn cúi đầu mà chịu hết những nghịch cảnh trên đường đời không? Không bao giờ tôi có mảy may ý đó. Nói một cách khác, William James bảo rằng không thể chỉ dùng ý chí để quyết thay đổi cảm xúc mà cảm xúc thay đổi ngay được, nhưng chúng ta có thể thay đổi những hành động và một khi hành động thay đổi thì tự nhiên tư tưởng cũng đổi thay ngay. Ông nói: "Không phải công nhận một vài ý tưởng hoặc theo đúng luật đạo mà thành một tín đồ Gia Tô đâu.
- Sự làm lụng cho ta sự can đảm, mà sự can đảm, cũng như lòng tự tín, đã giúp Emerson lưu danh muôn thuở". Những bệnh đó không phải là tưởng tượng, tôi biết rõ vậy, vì chính tôi đã bị ung thư bao tử trong 12 năm trời. Rồi y trở lại phản ông, tố cáo ông, nói xấu ông, người đã cứu y khỏi khám.