Banh lồn bạn thân xinh đẹp cho người yêu địt

Khi tôi quyết định tranh cử vào Thượng viện Mỹ, cố vấn truyền thông của tôi David Axelrod đã bắt tôi phải ngồi nghe anh ta giải thích về thực tế cuộc sống. Ý nghĩ của tôi lại quay về những ngày cuối đời của mẹ tôi, khi bệnh ung thư đã lan khắp cơ thể bà và rõ ràng không còn cách gì nữa. Tôi bước vào nghề chính trị để đấu tranh cho họ, và tôi rất mừng khi công đoàn vẫn ở cạnh tôi, nhắc nhở tôi về điều đó.

Từ giả định như vậy thì cũng không cần một bước quá xa để nghĩ tiếp rằng mọi sự can thiệp của chính phủ vào hoạt động thần kỳ của thị trường - cho dù thông qua thuế, quy định quản lý, kiện cáo, thuế quan, bảo vệ người lao động hay chi tiêu cho phúc lợi - đều làm suy yếu các doanh nghiệp tư nhân và hạn chế tăng trưởng kinh tế. Rồi theo như anh chàng phóng viên đó thì nàng nói thêm với một nụ cười ranh mãnh: "Đó là lý do tại sao Barack lại luôn có thái độ cảm kích như vậy'. Chúng ta thua tiếp ở tòa án và lại chờ đợi sẽ có bê bối ở Nhà Trắng, và càng ngày chúng ta càng cảm thấy có nhu cầu gắn phe Cộng hòa với những âm mưu hết sức ghê gớm.

Năm 1992, sau khi các đơn vị quân đội Indonesia tàn sát những người biểu tình hòa bình ở Dili, Đông Timor, Quốc hội Mỹ quyết định chấm dứt hỗ trợ quân sự cho chính phủ lndonesia. Nhưng ít nhất sự suy giảm đó có một phần nguyên nhân là báo chí quan niệm lịch thiệp thì chán ngắt. Mỗi ngày chúng ta mua dầu của nước ngoài hết 800 triệu dollar, trong đó một phần đáng kể được thanh toán cho những đất nước có chế độ thiếu ổn định nhất thế giới - Saudi Arabia.

Mặc dù đã đến thời điểm chín muồi để cải cách hệ thống án tử hình nhưng có rất ít người ủng hộ dự luật của tôi. Trong số hơn hai trăm ứng viên được tổng thống chỉ định vào tòa án, chỉ có mười người không vào được vị trí do bị đưa ra bỏ phiếu tín nhiệm. Hồi mười sáu tuổi tôi cãi nhau với ông suốt ngày, chủ yếu do tôi không tôn trọng vô vàn các quy tắc mà đối với tôi là quá tủn mủn và độc đoán - ví dụ như phải đổ đầy bình xăng mỗi khi mượn xe ông hay phải súc sạch hộp sữa giấy trước khi vứt vào sọt rác.

Nhưng đối với tôi, cả thế giới đã thay đổi một cách sâu sắc, theo những cách mà không phải bao giờ tôi cũng để ý chấp nhận. Tôi đánh giá cao Đạo luật Quyền công dân phần lớn là nhờ thời thơ ấu của tôi ở Indonesia và vì tôi vẫn còn người thân ở Kenya, những nước mà quyền cá nhân gân như hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng tự kiềm chế của vài ông tướng quân đội hay ý tưởng bất chợt của bộ máy quan liêu tham nhũng. Nếu yêu cầu một thượng nghị sỹ mô tả năm đầu tiên đến làm việc ở đồi Capitol, thường bạn sẽ nhận được câu trả lời: "Giống hệt như uống nước bằng vòi cứu hỏa".

Nhưng tôi nghĩ rằng lãnh đạo các công đoàn không phải lúc nào cũng đồng ý với tôi. Nó cần linh hoạt, chuyển được từ nơi này sang nơi khác. Thái độ thoải mái của Clinton trước những thính giả da đen và tình cảm yêu mến gần như là nhẹ dạ họ dành cho ông cho thấy đã có hòa giải, có sự tha thứ và phần nào vết thương cũ đã được chữa lành.

Nếu những chiến lượt này không thay đổi được khu nhà ổ chuột da đen thì ít nhất họ cũng phải tự kiềm chế bản thân và nhờ đó tiền thuế của những người lao động chăm chỉ không bị tiêu hoang một cách vô ích. Nhưng một trong những điều bất ngờ nhất ở Washington là thời gian mà chúng tôi bỏ ra để tranh cãi, không phải về việc nên viết gì trong luật mà là luật là gì. Điều kiện làm việc đối với lao động nam cũng thay đổi không kém gì so với lao động nữ.

Cuộn giấy viết Hiến pháp chưa kịp ráo mực thì những cuộc cãi nhau đã nổ ra, không chỉ về những điều khoản nhỏ nhặt mà còn cả về những nguyên tắc đầu tiên, không chỉ giữa những nhân vật bên ngoài mà còn giữa chính những người cốt cán của cuộc Cách mạng. Tôi gửi cho một số người ủng hộ đảng Dân chủ đang tức giận, nói với họ rằng: vâng, tôi biết có chuyện ở Ohio, và vâng tôi nghĩ cần có một cuộc điều tra, nhưng vâng, tôi vẫn tin là George Bush đã thắng cử, và không, ít nhất tôi không nghĩ tôi sẽ bị đá ra [nếu bỏ phiếu chống] hay nhận vào chỉ sau hai ngày làm việc. Những người sáng lập có thể tin vào Chúa, nhưng với tinh thần Khai sáng, họ cũng tin vào những trái tim và khối óc mà Chúa đã trao cho họ.

Mà đó là vì họ có tinh thần quyết tâm, sự tự tin, lòng lạc quan vô tận trước khó khăn. Rất nhiều phụ nữ Indonesia sử dụng khăn trùm đầu giống như ở các quốc gia Hồi giáo Bắc Phi và Vịnh Ba Tư, dân quân Hồi giáo và những người tự phong là "đội cảnh sát phòng chống tệ nạn" tấn công vào các nhà thờ Thiên chúa giáo, hộp đêm, sòng bạc và nhà chứa. Chính phủ có thể bắt đầu thay đổi tình hình cho những người này bằng cách làm việc với các nhà thầu tư nhân để họ thuê và đào tạo cựu tội phạm trong những dự án có lợi cho toàn bộ cộng đồng: cách nhiệt các nhà ở và văn phòng để sử dụng năng lượng hiệu quả hay lắp đặt đường dây cáp băng thông rộng để cả cộng đồng được tiếp xúc với mạng lnternet.

Tôi vẫn nhớ mình đã phải nhịn cười khi lần đâu tiên nghe thấy từ "lựa chọn hạt nhân". Thomas Jefferson đã sớm khẳng định không thể tránh được việc biên giới sẽ mở rộng hơn mười ba bang ban đầu, và kế hoạch mở rộng của ông còn được đẩy nhanh hơn nhờ vụ mua vùng đất Louisiana[243] và cuộc thám hiểm của Lewis và Clark[244]. Khi đến tuổi thiếu niên, tôi rất say mê thời kỳ này vì phong cách phóng khoáng, luôn-có-đủ-cho-mọi-người; nhờ sách vở, phim ảnh và âm nhạc, thập kỷ 60 ngấm rất sâu vào tôi với một cách nhìn hoàn toàn khác những gì mà tôi thường mô tả: hình ảnh của Huey Newton[28], Đại hội đảng Dân chủ năm 1968, cuộc di tản bằng máy bay khỏi Sài Gòn và đêm nhạc rock ở Altamont của ban nhạc Rolling Stones[29].