Tiếp theo, chúng ta cùng xem xét quy tắc 10: KHI BẠN PHẢN ĐỐI, HÃY PHẢN ĐỐI MỘT CÁCH HỢP LÝ, TRÁNH ĐẤU KHẨU HOẶC CÃI VÃ. Bốn câu hỏi trên là những nguyên tắc cơ bản mà Phần hai cuốn sách này đặc biệt quan tâm. Ví dụ, chúng ta hãy xem xét luận bàn của Aristotle về đức hạnh trong cuốn Đạo đức học.
Vì thế, thông tin càng cô đọng chúng ta càng cần phải biết đôi chút về phương thức chọn lọc. Thường thì có thể gộp hai bước cùng nhau, nhưng không phải lúc nào cũng làm được như vậy. Có thể coi điều này là cách tác giả bộc bạch những suy nghĩ của bản thân.
Cố gắng hết mức có thể để sống trong thế giới của nhân vật đó chứ không phải thế giới của bạn. Ví dụ, Darwin không có những hiểu biết về di truyền học nên ông đã bỏ qua bộ máy di truyền trong cuốn Nguồn gốc các loài. Những việc như thế cần được các độc giả đọc đồng chủ đề tiến hành thường xuyên.
Độc giả có thể không theo ý kiến chủ quan nào, trình bày vấn đề không chút thành kiến hoặc thiên vị nào và coi các ý kiến trái ngược là như nhau. Nhưng sự thật không phải lúc nào cũng như vậy, nhất là đối với các tác phẩm mô tả. Hãy nhớ lại quy tắc 8 yêu cầu bạn phải biết vấn đề gì tác giả đã giải quyết và vấn đề gì chưa được giải quyết.
Các phần nhỏ đó có thể ở trang này hoặc trang kia, nhưng nhìn chung đều về cùng một chủ đề. Trong số này, các tạp chí tin tức giúp độc giả chọn ra những yếu tố quan trọng nhất. Đáng tiếc là trong nhiều lĩnh vực hệ thống từ chuyên môn chưa được đầy đủ và rõ ràng.
Thuật ngữ tạo nên nhận định. Nắm bắt những nhận định chủ chốt của tác giả trên cơ sở xem xét những câu hỏi quan trọng. Vì vậy, để giao tiếp thành công, cả hai bên cần phải dùng những từ có nghĩa giống nhau, tức là phải thống nhất về thuật ngữ.
Sai lầm của một số người là không phân biệt được hai nghĩa của từ đồng ý. Trong những trường hợp này, khả năng bạn tìm thấy một cuốn sách cơ bản, có thể tin được về vấn đề đó sẽ cao hơn. Không có cuốn nào khó đến nỗi bạn không thể đọc được, nếu bạn thật sự muốn.
Nếu các tác giả và giáo viên không sắp xếp, hoặc không biết thống nhất và tổ chức những thông tin mà họ truyền đạt thành những phần khác nhau, thì sẽ chẳng ích gì khi hướng dẫn người đọc hay người nghe tìm kiếm tính chỉnh thể và khám phá cấu trúc của cả cuốn sách. Chúng có thể chỉ là tập hợp những câu nêu chi tiết dẫn chứng hoặc thuật lại cách thức thu thập dẫn chứng. Nhưng điều bạn học được là một dữ kiện về cuốn sách, hay một dữ kiện về thế giới? Nếu bạn chỉ sử dụng mỗi trí nhớ, bạn sẽ không thu thập thêm gì ngoài thông tin, tức là bạn chưa được khai sáng.
Tuy nhiên, con người ngày nay đang mắc phải một vài sai lầm tương tự, hay ít nhất là rất giống với những sai lầm mà người Athens và Sparta đã trải qua 2. Họ không biết suy luận nếu cuốn sách có tên là Sự suy tàn và diệt vong của Đế chế La Mã thì nội dung thường sẽ bắt đầu bằng thời kỳ hoàng kim của đế chế, rồi mới đến suy tàn và diệt vong. Điều đó có nghĩa là bạn không nhất thiết phải đọc hết từ đầu đến cuối cuốn sách mới áp dụng được bốn quy tắc này, rồi sau đó lại đọc đi đọc lại cuốn sách để áp dụng các quy tắc khác.
Nó được định vị dứt khoát bởi ý nghĩa mà bạn và tác giả cùng thống nhất khi sử dụng. Như thế, bất cứ lúc nào bạn cũng có thể lấy sách ra đọc và nhớ lại ngay những gì đã đọc bằng cách mở ra trang bạn đã đánh dấu. Khi gặp khủng hoảng, chúng ta thường hành động hay không hành động theo một kiểu nào đó nữa.