… Câu hỏi đặt ra lúc này không phải là chúng ta phải làm gì mà là chúng ta phải làm điều đó vào lúc nào. Giờ tôi muốn chúng ta sử dụng chiếc mũ đen. Nó đặt ra những luật ứng xử mà mọi người bắt buộc phải tuân theo.
Giờ tôi muốn chúng ta sử dụng chiếc mũ đen. Chiếc mũ xanh da trời không giới hạn bạn sử dụng những chiếc mũ tư duy khác. Theo quan niệm truyền thống của phương Tây về quá trình lập luận thì: nếu quá trình tư duy không đúng, thì kết luận được đưa ra sau đó cũng sẽ là một kết luận không đúng.
Những cảm xúc nền tảng này ảnh hưởng nhất định tới mặt nhận thức. Đây là thời gian để chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh. Thực ra anh ta rất tự hào về việc anh ta diễn tốt được vai hài kịch cũng như bi kịch.
Vì thế, chúng ta bắt đầu tìm kiếm cách lựa chọn mới. Mũ vàng biểu thị cái nhìn lạc quan, trông chờ và chấp thuận. Người ta cho rằng một người được coi là tư duy minh mẫn phải là người điềm tĩnh, khách quan và không để tình cảm chen vào suy nghĩ.
Chiếc mũ đen cũng giúp chúng ta nhận ra những lỗi lầm trong quá trình tư duy của chúng ta. Tuy nhiên, thật là nguy hiểm nếu chúng ta xem khả năng trực giác như là những lời tiên tri thần bí không bao giờ sai lầm. Tương tự như thế, mọi người đều có thể, và đủ khả năng nhìn mọi hướng.
Điều đó đi ngược lại cách sử dụng phương thức tư duy 6C- lối tư duy đồng thuận. Trong phần trước tôi đã đề cập đến từ Po có vai trò giống như công cụ tư duy mũ xanh. Thật dễ dàng đưa ra những lời trì chích hơn những nhận xét có tính chất xây dựng.
Để học lối tư duy sáng tạo, đôi khi cần đến cả những ý tưởng mang tính chất khiêu khích, mà những ý tưởng này dường như đi ngược lại với lôgíc. Điều quan trọng nhất cần nhớ là chúng ta tiến về phía trước với một ý tưởng, xuất phát từ một ý tưởng ban đầu. Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự.
Việc bạn đưa ra những nhận xét sau khi suy nghĩ thận trọng khác hẳn bạn sẵn sàng chê bai mọi việc. Tôi nhận thấy rằng đó là một tình huống không phân thắng bại. Trong thế giới thực, có một yếu tố hành động, mà đôi khi tôi gọi nó như kim chỉ nam.
Chiếc mũ trắng chỉ ra lối tư duy chủ đích để xử lý những thông tin- Tuỳ từng mục đích, chúng ta có thể vận dụng vai trò linh hoạt của chiếc mũ trắng- Nhưng điều cốt lõi là mục đích của chúng ta là tìm ra thực chất của sự việc. Cũng có thể là do nền văn hoá Nhật Bản không xây dựng dựa trên sự khẳng định cái tôi giống như ở phương Tây (tranh luận chính là cách khẳng định cái tôi của mình). Sử dụng chiếc mũ xanh giúp bạn thực hiện điều này.
Những thòi gian để mọi người suy nghĩ là rất cần thiết nếu chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh lá cây, mũ vàng và mũ đen. Cách tốt nhất là chúng ta sử dựng khả năng trực giác như một phần của chiếc bản đồ tư duy. Những điển hình vừa nêu chứng tỏ sự thay đổi lớn lao.