Nguyên nhân chánh của hai hiện tượng nầy là trước khi ngủ, trước một thời gian ngắn hay lâu bạn trai bị nhiều hình ảnh không trong sạch xâm chiếm tâm trí. Lịch sử cho biết cựu Đờ ni, Tào Tháo đa nghi: họ cười. Một trăm bạn trai có đến 99 bạn, tối ưa thức khuya nghe nói chuyện ma.
Còn bạn trai khác hẳn. Có lúc họ nói bậy mà không hay vì mắc lo tỏ ra kỳ quái. Nhưng kẻ sắp gạt họ có lời lẽ mánh lới tế nhị, quỷ quyệt hơn.
Tiếng nên người tôi hiểu một nghĩa khá rộng. Trong bản năng bảo vệ tính dục của bạn trai người ta cũng thấy lương tâm xen vào. Tôi thấy khó khuyên bạn hết buồn vì ngày xưa tôi cũng có những phút giây mà lòng nghe ngao ngán như bạn.
Hình như lý do nầy đang để ý nhất là người mẹ có nhiều nguyên nhân yêu mến con hơn người cha. Khởi đầu chương nầy tôi đã nói với bạn. Cha mẹ khi thấy con trai của mình lố 12, 13 tuổi mà có những hiện tượng nầy thì cứ đơn sơ nói thẳng cho chúng ăn mặc kín đáo đừng e ngại để con mình lắm lúc bối rối đâm ra có những tâm tình không hay như tôi trình bày dưới đây.
Bàn viết của họ thì đúng là tiệm tạp hóa của Hoa kiều. Thượng đế yêu nhân loại, muốn nhân loại nhận biết tình yêu ấy, muốn nhân loại dùng tình yêu của mình đối đáp lại, hơn nữa tình yêu của Thượng đế bị ác tâm của nhân loại bôi lọ bằng cách phản đối sự hiện hữu của người bằng cách gieo thù oán trong các tầng lớp xã hội, bằng cách mua ân bán ái theo đà xác thịt ô dâm. Bạn trai lúc mùa yêu dậy trong tâm hồn hay có tưởng tượng xấu xa vì sự kích thích của sách báo, phim ảnh, kịch tuồng, câu chuyện khiêu dâm.
Bây giờ lúc nhân cách lớn mạnh, ai nói năng, có thái độ khinh rẻ, bạn trai bất mãn vì thấy lòng tự ái bị tổn thương. Bà ngoại mới vừa để cối ngoáy trầu, họ ngoáy ớt vô trong ấy. Còn ăn cơm xong chất chén đũa lại.
Trên đường xây dựng gia đình, kiến thiết quốc gia và góp công kiến tác nhân loại, bạn trai sẽ gặp bao nhiêu thử thách khó khăn. Thấy không con yêu dấu của mẹ, có một mệnh lệnh cao cả từ thiên đình ủy thác cho nhân loại. họ lại còn khinh rẻ các vật mà tuổi họ đang sử dụng.
Tôi không cần bàn rộng óc nhiệm vụ của đàn ông, hiểu cách riêng là bạn trai trong các vai trò có tính cách công. Về đường tình ái, họ vẫn bị những cám dỗ nhất là trong tâm tưởng. Lấy gương Sam son và con điếm Dadila: nó òn ỉ, khóc lóc, cắt tóc nhà lực sĩ để chàng sau cùng phải bị bọn thù là Phi li xi tinh móc mắt.
Người thông minh là người biết rộng mà không nhớ làm sao thông minh. Chắc con không biết? Có lẽ con yêu mẹ lắm nhưng con yêu trong thinh lặng, còn mẹ yêu con yêu vừa trầm mặc vừa bao nhiêu lo lắng săn sóc nhất là khi con gần ra đời. Ơû chân trời họ gởi hồn theo dòng lá thắm cho người tình góc biển.
Vì hạnh phúc của bạn và của người bạn yêu, tôi ước muốn: Bạn có một tình yêu luôn trong sạch, căn cứ trên bộ óc sáng suốt và ý chí gang thép. Khi bạn phải chia tay với một người bạn yêu, bạn hay bị cám dỗ về điều răn thứ sáu của chân giáo. Thế là tuổi xanh, mầm tương lai của nhân loại, của quốc gia đang đi xuống mà không mấy ai có phương thế kiến hiệu để chận lại.