Tiền thuê nhà lại tăng nữa. Khi đã điều khiển phần tử vô kỷ luật nhất trong cơ thể phức tạp của ta thì ta phải tròng ngay ách vào cổ nó. Nếu bạn nghĩ rằng có thể bỏ ra bảy giờ rưỡi mỗi tuần để gắng sức một cách đều đều và nghiêm trang mà vẫn giữ được lối sống cũ thì bạn làm đấy.
Thưa bạn, tôi nhiệt liệt lập lại rằng tôi viết cho bạn đấy. Nhưng quả là tôi có đọc, chứ không phải là không. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương.
Khoảng một giờ sau, bạn mới cảm thấy có thể ngồi dậy và ăn một chút, rồi bạn ngồi dậy ăn. Tôi chỉ có thể xét một trường hợp thôi và trường hợp đó không thể là trường hợp trung bình, vì không có trường hợp nào là trường hợp trung bình, cũng như không có người nào là người trung bình. Vậy đợi tới tuần sau hoặc ngày mai là việc không lợi gì cả.
Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều. Lúc đó bạn có thể đọc báo được. 000 đồng một năm mà chi tiêu vẫn thiếu hụt thì đời không vì vậy mà nhất định là phải lúng túng; xắn tay áo lên, gắng sức kiếm thêm thì quỹ chi thu sẽ thăng bằng.
Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút. Bạn tự nhủ: "Ta phải ráng biết chút gì về cuộc cách mạng Pháp, về lịch sử hỏa xa hoặc những tác phẩm của John Keats (thi sĩ Anh ở thế kỷ 19)". Cuốn "Lịch sử suy vong của đế chế La Mã" (tác giả Edward Gibson thế kỷ 18) không so sánh được với cuốn "Thiên đường đã mất" nhưng cũng là một cuốn tuyệt hay, và cuốn "Những quy tắc thứ nhất" của Herbert Spencer không thuộc loại thơ mà cũng là một sản phẩm cao cả của nhân loại.
Chắc chắn nó sẽ bảo bạn rằng anh bếp đã vô ý, mà dẫu anh có lỗi đi nữa thì quạu với anh cũng chẳng ích lợi gì, chỉ thêm mất thể diện cho bạn vì người ngoài nhìn vào thấy bạn như thằng điên mà rốt cục món bò tái cũng chẳng ngon hơn được chút nào. Thành một anh chàng rởm là một điều rất dễ mà cũng rất tai hại. Nhưng quả là tôi có đọc, chứ không phải là không.
Thế là 6 giờ, có lẽ hơn nữa, đã trôi qua từ khi bạn ở sở ra, trôi qua như một giấc mộng, trôi qua như ảo thuật, không sao hiểu được. Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc. Nhưng riêng về phần tôi thì không khi nào bạn bắt gặp tôi du lịch mà không mang theo Marc Aurele.
Mỗi người và trường hợp mỗi người đều riêng biệt. Chúng ta không suy nghĩ. Nếu bạn muốn, thì bạn có thể mỗi giờ sống một đời sống mới được.
Nó là hình hình thức của nguyện vọng chung của nhân loại: Nguyện vọng tìm hiểu thêm. Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút. Cứ tiếp tục đi, cứ tiến tới.
Bạn lựa một thời đại hoặc một đầu đề, hoặc một tác giả thôi. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương. Điều đó rất dễ chịu và làm cho ta bình tĩnh, yên vui.