Sau khi đã suốt ngày gắng sức lo cơm, áo, tự nhiên óc ta muốn suy nghĩ. Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó. Bạn lại cứ nằm xuống, thiêm thiếp triền miên giấc ngủ mà bạn gọi là cuộc sống của bạn đi.
Như trên tôi đã nói, sự tiếp tế thời gian có chỗ này quý nhất, là ta không thể tiêu non nó được. Sự tiếp tế thời gian mặc dầu rất đều đặn mà lại bị hạn chế một cách khắc nghiệt. Nên phòng trước những điều bất ngờ.
Thế nhưng hàng ngày, vì nhiều lý do, có người đã để thời giờ trôi qua một cách dễ dãi, đã vô tình phung phí vốn liếng quí báu được tạo hoá ban cho ấy, tức chuỗi thời gian đã được định sẵn cho mỗi người, là 24 giờ trong một ngày. Tôi nhấn mạnh bao nhiêu vào điều đó cũng không phải là thừa. Nếu bạn không ra mặt thì tôi xin tiếp tục chuyện trò với những bạn đang lo âu, phiền muộn của tôi, với vô số tâm hồn đương bị ám ảnh, đau đớn vì năm này năm khác cứ trôi, trôi đi, trôi đi mà chưa tìm ra cách cho đời sống trơn tru.
Và khi đã quyết định làm xong một công việc nào thì dù nó buồn chán đến đâu, cũng phải làm cho xong. Còn trong trường hợp trung bình thì tôi khuyên bạn nên lập chương trình cho sáu ngày một tuần thôi. Muốn được công bình, tôi phải nhận rằng ông ta phí rất ít thời gian trước khi đi làm lúc 9 giờ 10 phút.
Bạn đi chưa được mười bước thì trí óc bạn đã nhảy nhót ra khỏi vật đó, và đương giỡn với vật khác dưới mắt bạn. Khi bạn ở nhà ra đi, bạn tập trung tư tưởng vào một vật nào đó (mới đầu, vào bất cứ vật nào cũng được). Thành một anh chàng rởm là một điều rất dễ mà cũng rất tai hại.
Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm. Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. Và trong khoảng thời gian đã định trước, bạn chỉ nghiên cứu về vấn đề đã chọn đó thôi.
Thành một anh chàng rởm là một điều rất dễ mà cũng rất tai hại. Xin bạn nhớ; không ai cướp được bảo vật đó của bạn. Nhưng bây giờ tôi già rồi và nghỉ hay không là tùy tuổi tác.
Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Anh chàng thông thái rởm là anh chàng lấc cấc, tự cho mình là khôn hơn mọi người. Cho nên tôi khuyên bạn có đọc tiểu thuyết thì không nên đọc trong giờ rưỡi đó.
Ta hăm hở chạy đón chuyến xe điện cuối cùng và khi đứng nghỉ ngơi để đợi xe, thì nó đi đi lại lại bên cạnh ta và hỏi ta: "Này anh, anh đã dùng tuổi xuân để làm gì? Và bây giờ anh đang làm gì?". Có người phải làm việc nhiều hơn người đó để kiếm ăn, nhưng có kẻ lại làm ít hơn. Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn.
Và cũng không có hình phạt. Và cũng không có hình phạt. Một chương trình làm việc hàng ngày không phải là một tôn giáo.