Lời nầy đúng cho nhiều bạn gái. Bạn gái cũng đừng cười bạn trai ở tuổi dậy thì hay mang bệnh lác ở mặt hay cổ. Bạn trai mắc nó, sức khỏe kiệt quệ ngó thấy: toàn thân gầy ốm, nước da vàng bủn, mặt nhiều nếp nhăn, mắt hoa mờ, tai ù, tim đập nhanh và không đều, vai rút, gối run.
Về tiền bạc cha tỏ thái độ tinh thần nầy rõ rệt. Khi sáng tạo con người, Ngài đã sáng tạo trong tinh thần yêu mến. Tôi nhát gan đến nỗi tôi không thể chào hỏi, ngồi chung với nhiều người mà khỏi mồ hôi rịn ướt trán.
Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức. Nhưng họ vẫn thích xi nê. Bè bạn, họ thấy là những kẻ môi mép đường mật mà lòng đầy rắn.
Thưa bạn đọc, chắc bạn không kể gì văn đẹp hay không mà chắc chắn là bạn ngán cái éo le của chữ tình. Trong đời thụ giáo của tôi, tôi gặp hai bạn trai kỳ dị như vậy. Sự hiện diện của người gái nhất là giai nhân thường làm cho người nam ít tinh thần trở nên già hàm.
Tâm hồn trở nên hung ác trước những cảnh thương tâm của đồng loại. Jean Le Presbytre dùng một tiếng nặng nề kêu họ: Đồ chó má. Giáo sư nói ba phút sau khi đi qua khỏi ông từ, ông mới hiểu được lời ông ấy nói.
Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì. Bạn trai đã có tật già hàm lại rộng mồm mép hơn. Có kẻ ít nói lắm, mặt lầm lì nhưng mấy lúc nầy cũng đa ngôn.
Không phải họ mang chứng bịnh bi quan cuộc đời của kẻ yếu thế hay tật chỉ trích của người ác tâm đâu. Tôi hiểu lương tâm ở đây là quan năng tinh thần dùng để tự nhận thức và đánh giá thiện ác những hành vi nhân linh (actus humanus). Nguyên nhân chánh của hai hiện tượng nầy là trước khi ngủ, trước một thời gian ngắn hay lâu bạn trai bị nhiều hình ảnh không trong sạch xâm chiếm tâm trí.
Song dù sao thái độ quân tử của họ cũng đáng quý mến. Họ không có thói quen hay nói đúng hơn chưa chịu có thói quen đi sâu vào sự tìm hiểu cái hư cái thực. Họ tấn công thẳng tay hết.
Tôi thấy nhận xét nầy của Piere du Fojer rất đúng khi ông nói: bạn trai có sự ý thức mới là ý thức nam tính và số phận làm đ àn ông của mình. Theo đ à nhổ giò và đổi biến, tâm hồn họ biến hóa. Nhưng làm xong họ nằm trên võng hay ghế phô tơi cách biệt sự ồn ào của gia đình.
Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn. Người bạn trai tự nhiên có xu hướng mở cửa lòng, ký thác tâm sự. Còn đàn ông trong sự tác thành đứa con, bạn đã biết, chỉ đóng vai trò ngoại lai.