Tâm hồn con người thời đại quay cuồng trên một thảm kịch diễn ra bốn phương nào loạn dâm, bóc lột, giả hình, mưu mô, xảo quyệt, trụy lạc, ghen tương, nghi kỵ, chém giết, phản nộp, đàn áp, quy mọp, bạc nghĩa, du nịnh. Bình thủy tinh rủi bể, có khéo hàn đến đâu vẫn còn di tích, tâm hồn nam thanh mà vấp té vào dâm ô làm sao khỏi lu đi những vẻ kiều diễm của khiết bạch. Thưa bạn, người bạn trai quen biết và chưa quen biết.
Bầu cũng như bí có bông. Nhiều người ta tưởng là vô tư lắm, lôi thôi lắm. Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền.
Còn chỗ họ ở mới hỡi ôi. Yêu ai là tự hiến và tận hiến cho người ấy. Cắt nghĩa thế nào cho đứa bé hay thanh niên sau khi nghe xong về huyền nhiệm sinh sản của loài người mà họ cảm thấy họ là kết quả khéo léo của Tạo hóa và họ ra đời do tình yêu cao cả được xây dựng trên hy sinh, cự khổ của cha mẹ và họ cảm thấy trìu mến cha mẹ hơn.
Nhiều cuộc ái ân trong lúc đợi chờ bị thời gian thí nghiệm, dần dần phai lạt, tiêu trầm luôn. Họ muốn cho hoàn cảnh người yêu phải xảy ra như họ muốn chớ không ngờ nó có thể khác và có khi phải khác. Thế nào rồi ta cũng già.
Ngồi trên đi văng nói chuyện với mẹ đang may, họ để lòng mình trôi trên cánh bướm. Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát. Cái tệ của lòng tự ái là đó.
Niềm vui sướng buổi mai, chiều lại bị tống khứ bởi tâm tình tịch liêu, bi đát. Các em thấy chị dễ thương biết lo cho mình. Nhưng cái tật lôi thôi là tật căn bản của họ.
Có bạn trai tướng diện y như con gái nhà lành. Người ta gọi bạn trai là phái mạnh: tiếng nầy phải hiểu là một lý tưởng hơn là sự kiện về tâm lý. Ước gì các linh mục chuyên lo các trách vụ tìm hiểu, hướng dẫn những tâm hồn bạn trai khi họ cần chia xẻ tâm sự.
Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì. Nhưng làm xong họ nằm trên võng hay ghế phô tơi cách biệt sự ồn ào của gia đình. Không phải họ cương quyết đâu.
Tôi hỏi em về tương lai em làm thinh, tôi hỏi thêm, em lắc đầu, tôi hỏi thêm nữa em khóc. Sự tương ái ấy là sự kiện tự nhiên có trong nam nữ thôi. Nói vậy tôi không có ý nói nam thanh nào cũng trống trải đâu.
Những cuộc hội họp tưng bừng dễ lôi cuốn họ. Trong lãnh vực giáo dục, người có trách nhiệm nên biết tâm lý ất để nắm nam thanh. Còn bạn trai khó giữ được ái tình khỏi bước sang nhục tình.