Mà riêng về mặt lý trí, tôi phải công bằng nhận sự ưu thắng của họ. Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng. Có thứ hạng mất dạy đó.
Cứ quan sát một phòng học sinh nam ở chung trò trọ học thì biết được phần nàotính lôi thôi của bạn trai. Trong một thời gian huấn luyện thanh niên tôi biết nhiều nam thanh gặp tôi mặt như hường nở, cười ngoẻn ngoẻn. Họ chỉ để lại cho người bạn tâm giao cũ một chỗ vì nhân nghĩa trong tim họ.
Trong mùa giao cảm của thứ tình nầy bạn trai thấy tâm hồn họ nhẹ nhõm. Con đẻ của tự ái, dấu hiệu của ý thức nhân cách đấy. Con người có nhân vị tính mà cũng có xã hội tính.
Họ hết nhuệ khí giữ kỷ luật như xưa. Trong giới nam hay nữ cũng vậy, mười kẻ có ưu điểm thì có một vài mang khuyết điểm. Tạo hóa sinh ra con người đã nghĩ đến nam và nữ.
Hễ mê say môn học nào hay có năng khiếu đeo đuổi một ngành nghệ thuật nào, người bạn trai hay có vọng tưởng tìm một bạn đời ưa thích ngành nghệ thuật như mình. Thưa bạn! có thể so sánh lòng tự ái hay sự ý thức nhân cách của bạn trai như một thác nước đổ ầm ỹ. Tạo hóa đã ban cho bạn trai bản năng làm cha hiểu theo nghĩa đảm đương gia đình từ vật chất đến tinh thần.
Họ thay đổi kiểu hớt tóc. Thường thường trước khi đi sâu vào những vẻ đẹp tâm hồn, bạn trai tự nhiên thích những nét kiều diễm của thân xác người tri kỷ. Trước hết phải biết rõ rệt nhục lạc là phương thế Tạo hóa dùng để cho con người tiếp tay với Người sáng tạo nhân loại trong hôn nhân .
Nhưng đông nhất là bạn trai hoang mang ở ngày mai, cẩu thả phận sự hiện tại và rộn rịp với ái tình. lúc quảng cáo họ giải thích, họ bình giảng, ít tán ra nhiều, nhiều tóm lại ít: tuy đ à yêu đương và theo chương trình mà họ tưởng tượng. Nhưng còn biết bao cái đẹp khác mà tâm hồn ta khao khát.
Họ tự ý dập tắt tiếng lòng, hy sinh đi một trái tim của một cá nhân để chiếm hữu bao nhiêu tâm hồn cần họ cứu rổi và nhất là để chiếm hữu Thượng đế là đấng toàn chân, toàn thiện, toàn mỹ, toàn phúc. Viết mấy dòng, tôi nghĩ đến nền giáo dục ở Taberd mà phục nhiều vị phu huynh rất săn sóc học sinh nội trú của mình. Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy.
Nói vậy không phải bạn trai cần bắt chước những góc cạnh yếu hèn của phụ nữ. Bạn trai muốn đề phòng các hiện tượng không lành nầy, nên xa tránh những nguyên nhân tạo nên các hình ảnh khiêu dâm. Bạn bảo lấy cục gạch kê chân ghế.
Nếu họ không sửa tật xấu người nhỏ sẽ phải rên siết dưới tay họ và mất mặt với kẻ lạ vì có một thủ lãnh không duyên dáng chút nào. Lòng họ mở ra rộng hải hồ để rước bằng hữu. Chỉ có những tâm hồn tự do đó mới nhẹ nhàng bay lên giữa bầu trời của thánh đức, quê hương của Thượng đế là Đấng toàn Thánh.