Có những cơ quan nẩy nở nhanh chóng, có cơ quan chậm. Ơû trong xã hội nghèo mà nghèo được coi là tội, mà nhân đức thanh bần bị dìm xuống đất đen, mà thần tài là chúa tể, nhiều bạn trai nuôi lý tưởng học xong chiếm cho được một địa vị xã hội để lôi một kiếp sống trưởng giả trong tiền bạc, sung sướng. Thiếu chi bà vợ không biết óc tự trọng của chồng, sướng miệng nói xấu, mắng chưởi làm mất mặt chồng và lãnh những trận đòn trị tội không còn hương vị uyên ương gì nữa.
Lẽ dĩ nhiên là còn phải bực mình những lời ghen bóng ghen gió, rầy la vụt chạc không suy trước tính sau của họ. Rủi mất thăng bằng, cậu té trên nền xi măng mà không biết tởn. Họ cho cha mẹ không hiểu họ rõ ràng.
Có khi giả bộ khiêm tốn cho sự khen được gia trọng. Thấy bạn vui vui, hơi tử tế, hy sinh chút ít, vội cho là bạn tốt. Nó là một việc cao cả, cao siêu thiện mỹ lắm con nhưng nếu nói sái mùa, cho kẻ không cần nghe, dư thừa và nói với ác ýnó sẽ thành khả ố.
Nói điều nầy tôi vẫn nghĩ một số người nam có óc phụ nhược. Bạn trai lối 12, 13 tuổi có sự sinh hoạt trí tuệ kỳ lạ. Mẹ bắt họ làm gì, họ nhớ thì làm, quên thì thoiâ.
Sự ghen tuông của họ chỉ làm cho bản thân mình, cá nhân chồng và cho cả gia đình, bà con thêm nhục nhã. Đã biết cái lý của việc tính giao nhận thấy nó không phải là việc tầm thường, bạn còn phải biết đề phòng những hăm dọa có thể làm cho nó bị thực hiện cách tàn ác. Họ nhận thấy mình là vật chi chi trong xã hội gia đình, trong xã hội học đường hay bất cứ ở một đám đông nào.
Họ đem uế ảnh rọi vào đó là họ bôi lọ thánh nhan của người. Thế mà nhiều bạn gái vẫn giỡn với ái tình. Song xét về tâm lý học, theo tôi sở dĩ từ xưa đến nay trong các địa hạt văn học, nghệ thuật, kỹ thuật, v.
Họ coi thường những tập quán đạo đức mà họ làm rất chu đáo lúc ấu trĩ. Đời của người gái trong hôn nhân sẽ là một cảnh ngục hình nếu họ se duyên cầm sắt với thứ người quái dị tự bảntính . Không nên nói cách chơi giỡn, mỉa mai.
Tiếc thay nhiều cha mẹ lo mưu sinh, thầy giáo mắc lo trí dục để lắm bạn trai sống cô đơn với nguồn tâm sự lênh lánh của mình. Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. Nhưng khi qua tuổi 14, bạn trai bắt đầu tỏ ra có trí tuệ quảng bác và sâu sắc.
Không tập nhớ thì nhất định không quen chịu khó nhớ, mà không quen chịu khó nhớ thì đâu nhớ. Họ có những mơ vọng huy hoàng về tương lai. Đến lúc nghe bạn trai ăn to nói lớn thì đổi ý và chịu thua bạn trai.
Họ không biết có thể những điều ngày nay ta thấy vậy mà về sau khi có phận sự, gặp hoàn cảnh khác thấy khác, đối với người phải tin người mới đắc nhân tâm nhưng phải phòng mới khỏi bị hại. Những phong trào nam nữ di tắm biển, ăn mặc trống trải, trửng giỡn, xô đẩy nhau, những tổ chức nam nữ đi đóng trại ngày đ êm trong rừng rú, đi dạo thuyền ca hát, nhà giáo dục có trách nhiệm nặng nề về sự điều khiển, kiểm soát. Họ bị kêu bài thì liếc ngang ngó dọc để đánh phép.