Vậy thưa bạn, sau khi nghiên cứu những nét đại cương về tâm lý của một số bạn trai ở khác hoàn cảnh xã hội ta thấy, cách chung thì bạn trai vẫn có những điểm tâm lý gốc của phái nam, nhưng vì lý do nào đó có một hoàn cảnh sống đặc biệt, thì họ lại có những khía cạnh tâm lý riêng. Linh mục Giáo sư tiến sĩ thần học và triết học ở chủng viện Bonne-Esperance đã nói về tính giáo dục: Đó là tất cả một triết học và thần học ngấm ngầm trong sự giải pháp vấn đề nầy. Họ cũng tự nhiên ưa chiêm ngưỡng mỹ nhân, thích ngắm nhìn giai nhân, các chuyện về tình tứ dễ lôi cuốn họ.
Họ chọn bạn để chơi. Lúc ấy vì thiếu thói quen tưởng tượng, e sợ họ bị khô khan tinh thần. Quần áo bị ngắn, chật rất nhiều.
Nhiều hiệu trưởng trung học cho tôi biết nữ sinh siêng học lắm mà lấy tỉ lệ sao rớt nhiều hơn nam sinh. Aùi tình Ngài đặt trong lòng mỗi người là bí quyết để Ngài kết hợp người đ àn ông và người đ àn bà trong cuộc hôn nhân hầu thế Ngài kéo dài nhân loại. Nhưng giáo sư nào có tài đức, giàu uy tín, hùng biện thích vô lớp đông nam sinh hơn lớp đông nữ sinh.
Có khi họ hơn kẻ nầyở chỗ được đ ào luyện trong nghèo túng, đau khổ, nhờ đótính tình trầm mặc, cẩn thận, khôn ngoan hơn. Cầu xin Thượng đế cho tìm được người bạn tâm giao lý tưởng để giúp nhau làm nên trên đời. Hình như cửa lòng họ không khóa.
Bạn trai khi nô lệ hình thức, làm mồi ngắm nghía cho xã hội, bị óc duy vật xảo quyệt làm một hàng rào nhận đón mọi sự cởi mở, tiếp nhận những giá trị siêu nhiên. Có bạn nào già mồm mép thuyết đúng tâm lý thì các bạn khác khoái cười rùm lên. Mà đầu não họ thì ngây thơ có khi đến giảng lược.
Gương mặt trái xoan, nét mày cong dịu, cặp mắt gợi tình, làn da mời hôn, đôi môi tình tứ, cái càm duyên, tay chân mỹ miều biểu lộ sự mềm mại, sự an ủi là những điều họ thèm như người bịnh thèm sống. Nói vậy vẫn dè dặt nhận rằng bạn trai thiếu nhi không phải không thích dùng trực giác khi nhận định người, sự vật, hiện tượng vì như ta đã biết trong một mục trên, bạn trai lúc còn nhỏ hay xét nhận theo ngũ quan. Lời kẻ khác nói vì thiện ý giúp họ hoàn hảo, họ cho là do các ý muốn khinh rẻ, phá hoại họ, khi viết cho bạn mấy dòng nầy tôi hối tiếc một phần quá tự ái đến đáng ghét của tôi.
Điều nầy tôi sẽ nói rõ ở mục sau. Tân hồn bạn ờ trong một tình thế thực rùng rợn. Tôi muốn bạn để ý một nền giáo dục toàn bích mà tôi thường gọi nền giáo dục nhân vị xã hội.
Hái hoa hường trong gai lá rậm. Kỳ thiệt ta chỉ biết một vài góc cạnh ăn phớt ngoài da của kẻ này thôi. Phiền có chút là họ nhiều lúc thiếu cương chí, nhưng được lợi là bình tĩnh hơn bạn trai.
Họ đem uế ảnh rọi vào đó là họ bôi lọ thánh nhan của người. Viết về tâm lý nhiều hạng bạn trai, tôi không thể quên một số không nhỏ bạn trai xấu hổ phải lôi kiếp đời nghèo khổ, làm thuê, ở đợ, đi xin, sống trong điều kiện vật chất mọi bề túng thiếu. lúc quảng cáo họ giải thích, họ bình giảng, ít tán ra nhiều, nhiều tóm lại ít: tuy đ à yêu đương và theo chương trình mà họ tưởng tượng.
Không có niềm vui nào đậm đ à bằng niềm vui sau lúc thắng được cơn cám dỗ về thể xác thịt. Tôi biết nhiều bạn trai khi chưa có đôi bạn hay chê vợ người nầy xấu như khỉ, bạn trăn năm người kia có một mắt, môi xệ, mắt thịt, lưng tôm, vai rút v. Nếu chàng Thúc Sinh của Nguyễn Du có hồi vênh mặt nói: