Trí não cũng vậy, nếu bạn để nó ở không trong phần lớn thời gian của mình; nếu bạn nghĩ học hành là điều vớ vẩn, và chẳng cần thiết phải kích thích trí não làm việc, suy nghĩ… thì khả năng tinh thần của bạn rồi cũng sẽ teo mòn đi. Những câu chuyện của họ sẽ thắp lên trong chúng ta những tia hi vọng, những suy nghĩ và cách nhìn lạc quan hơn. Chúng ta cần phải biết chọn lọc những thức ăn cho tinh thần cũng như cho cơ thể.
Frankl tận mắt chứng kiến người bạn của mình bị giết, nhiều người đã phải tự tử, trong khi những người khác đang mất dần ý chí sống còn. Tôi luôn tin rằng một thái độ chưa đúng, một thói quen xấu luôn có thể thay đổi được. Thất bại là một người thầy vĩ đại của cuộc sống.
Và tôi thấy vui vì đã làm tốt nhất trong hoàn cảnh của mình. Hầu hết mọi người đều nói với chính mình: Mình quyết tâm làm xong việc đó vào trước tuần tới. Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây không phải là những điều khủng khiếp sẽ xảy đến cho bạn nếu bạn không được lịch sự, mà là những phần thưởng giá trị dành cho lòng tôn kính mà bạn thể hiện:
Dòng cuối ghi con số 4. Có thể nghĩ rằng ông là người đầu tiên nói lên điều đó, nhưng tôi cho rằng nhiều người đã nhận ra điều đó trước khi Đức Phật đề cập đến vì thật khó mà tin rằng cuộc sống của những cư dân đầu tiên trên trái đất chẳng có chút khó khăn náo. Tôi mong ước hai từ đó được treo khắp nơi: trong nhà, trên xe, trong trường học, và nơi làm việc.
Sự trung thực và lòng tin tạo nên một môi trường thuận lợi cho những mối quan hệ tốt đẹp phát triển một cách bền vững. 851 đô la Mỹ, một số tiền khá lớn đối với một học sinh trung học thời bấy giờ, số tiền có được nhờ cô thường gửi 40 đô la vào tài khoản của mình mỗi tuần. Khi phỏng vấn hơn hai trăm người, phần đông là những người nổi tiếng và cũng đã từng trải qua nhiều lần thất bại để xem họ đương đầu với thất bại bằng cách nào, những câu trả lời của họ giúp tôi nhận thức rằng, tôi đã sai khi không ngừng tự dằn vặt về những lỗi lầm của mình trong quá khứ; thay vì thế, tôi cần phải tập trung rút tỉa những kinh nghiệm từ những lỗi lầm ấy.
Khi bị tổn thương, dù là thể chất hay tinh thần, điều cần thiết là tìm ra ý nghĩa từ nỗi đau đó. Hàng ngàn năm trước, Khổng Tử có nói: Vinh quang vĩ đại nhất của chúng ta không phải là chẳng bao giờ thất bại mà ở chỗ chúng ta dám đứng dậy sau mỗi lần thất bại. Chúng ta có thể cư xử với nhau thật nhã nhặn, quan tâm và tôn trọng lẫn nhau… nhưng dù với tên gọi nào thì cách cư xử của chúng ta sẽ cho biết chúng ta là ai.
Chỉ là tìm được điều mà tôi đã từng mãi kiếm tìm, đó là sự bình yên trong tâm hồn và cảm nhận được giá trị của bản thân. Họ sẽ không thành công nếu không sẵn lòng rút ra những bài học từ thất bại và vẫn bền chí vào những thời điểm đen đủi nhất. Các câu hỏi phỏng vấn những người thành đạt xoay quanh những vấn đề về hạnh phúc gia đình, năng lực làm việc, quan điểm sống, niềm tin… Các câu trả lời đều có một ý chung xuyên suốt rằng, thành công đến với họ không do may mắn hoặc tài năng gì đặc biệt cả.
Không có gì sai trái khi có những cảm xúc đó sau một thất bại to lớn. Khi chúng ta còn nhỏ, người lớn đã dạy chúng ta là hãy cư xử tốt, hãy thẳng thắn trung thực, và hãy thể hiện sự tôn trọng người khác, đặc biệt là những người có tuổi. * Chúng ta cần tập thói quen tìm ra những điều hay, điều tốt ở người khác.
Một thời gian sau, khi bắt đầu chậm rãi gắn lại những mảnh vỡ cuộc đời thì tình cờ tôi được đọc một cuốn sách có tựa là Ý nghĩa cuộc sống của con người, tác giả Victor Frankl. Về kinh nghiệm thất bại, tôi nghĩ ngay đến hai người nổi tiếng là Albert Einstein và Thomas Edison. Sao ta không giới hạn trong một không gian hẹp hơn nữa chẳng hạn như một quốc gia cụ thể nào đó, hoặc tốt hơn nữa, một vùng, một thành phố? Tôi tiếp tục giải thích rằng ước mơ được sống ở châu Âu một ngày nào đó là một ví dụ tốt về một mục tiêu gần.
Edison đặt một chiếc giường nhỏ trong phòng thí nghiệm để nghỉ ngơi lúc cần, vì ông biết rằng chỉ khi đầu óc được thư giãn hoàn toàn thì nó mới hoạt động sáng tạo nhất. Hãy làm cho nó trở thành một thói quen. Thành công mang lại sự tự tin, và sự tự tin mang lại nhiều thành công khác nữa.