Quả thật tình yêu theo kinh thánh nói mạnh như sự chết, nó chi phối hết mọi hạng người, kể cả kẻ khùng khịu. Bạn họ nuôi nấng giúp đỡ họ đủ điều, họ túm đồ của bạn họ đem cầm, đem bán. Vì bị bỏ liều nên một số lớn thanh niên ngày nay vô tình sống trong bao nhiêu tội ác về xác thịt rất tổn hại cho sức khỏe cũng như tinh thần chúng.
Loại trừ những uế ảnh làm lem luốc hồn xuân của ta. Việc cho là tối hảo hồi 15 tuổi, qua tuổi 40 bạn thấy khờ dại quá. Họ bất mãn vì cô kia xấu mà làm kiêu, còn cô khác đẹp lộng lẫy mà hung dữ.
Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Nói họ nhát, thì đúng. Những cơn nỗi phồng của người lạc quan ấy lại xẹp xuống thế lại bằng bầu khí sầu thảm tợ tang ma.
Rồi họ sẽ có gánh nặng làm chồng, làm cha. Phải được sự thân mật của họ, bán cho họ lòng tín cẩn, tiếp chuyện với họ lâu giờ hay sống chung với họ để vô tình hay hữu ý họ bạch lộ con người nội tâm của mình ra. Khỏi cần nói bạn cũng dư biết tình yêu của một chàng thanh niên đối với một thiếu nữ nồng nhiệt hay lạnh nhạt tùy kẻ nầy đẹp ít hay đẹp nhiều.
Người ta có thể thấu triệt được những khía cạnh luân lý của họ vì ở tuổi xuân giao thời, con người họ còn xốpù có nhiều lỗ hở do tính bồng bột. Tôi sợ viết mục này bị bạn trai trách là đòi hỏi bạn nhiều quá. Bạn có tin trước bạn và tôi có hằng trăm nghìn tâm hồn nhận xét hơn ta.
Nhưng bây giờ tâm hồn nghe sao bát ngát như sa mạc về đêm. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu. Ai có thẩm quyền giáo dục cần giải thoát cho bạn trai khỏi xiềng xích đó.
Khi bạn phải chia tay với một người bạn yêu, bạn hay bị cám dỗ về điều răn thứ sáu của chân giáo. Người lớn đã cần óc già giặn, tuổi của bạn trai lại cần có nó hơn để mấy lúc thanh xuân bạn vui vẻ khỏi làm những điều mà khi lão thành phải hối hận. Còn những đe dọa do nghi kỵ, nói xiên xéo chỉ làm cho chí tự cường của họ gia trọng và khiến họ bực dọc thêm.
Hồi lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi bắt được nhiều bức thư nữ sinh gởi cho bạn trai, thứ bạn trai có bao nhiêu là tình nhân. Một đacëtính của lương tâm bạn trai là dứt khoát. Ngày qua họ không nghĩ gì đến những bề trái thắc mắc của cuộc đời sủng lệ.
Đó, ngay khi bạn không bị buộc trói bởi một mối tình nào mà còn vậy, huống hồ neo tình bạn đã quăng sâu quá dưới một bến lòng. Tâm hồn họ là một cánh rừng hiểm bí khó ai hiểu được. Họ không có ác tâm khinh người.
Có khi họ cũng có những ý định tìm những giải quyết, tìm lối giải thoát, tìm các ý kiến hay. phát triển chớp nhoáng từ 13 đến 18 tuổi. Nhà giáo cần chỉ thẳng cho họ biết tương lai 9/10 là kết quả của hiện tại.